Niniejszy tekst stanowi deklarację głównych wartości Centrum Językowego Wolnego Uniwersytetu w Berlinie, dotyczących misji, jak też przyszłego rozwoju w ramach struktur uniwersytetu. Został on opracowany zgodnie z tekstem zawierającym ogólną wizję Wolnego Uniwersytetu pt. „Studia i nauczanie 2030 – wspólne kształtowanie przyszłości”. (Teaching and Education in 2030 – Shaping The Future Together). Reprezentuje głos wszystkich członków Centrum Językowego – zarówno grona uczących (etatowych i nieetatowych), studiujących, jak i osób pracujących w Centrum Samokształcenia (po niem.: Selbstlernzentrum¹), w dziale technicznym oraz administracji. Stanowi opis wartości i wytycznych dotyczących przyszłego kierunku rozwoju, przyszłych decyzji oraz wyboru odpowiednich środków.

Centrum Językowe jest ośrodkiem specjalizującym się we wszystkich sprawach związanych z nauczaniem języka akademickiego na Wolnym Uniwersytecie. Działa na rzecz rozwoju kompetencji językowych i wielojęzyczności wśród studiujących, chce kreować otwarte na świat środowisko, ułatwiać mobilność studencką i rozwijać możliwość kontaktów międzynarodowych.

Centralnym zadaniem pracy zespołu jest uwzględnianie potrzeb językowych studiujących. Szczególnie zależy nam na partnerskiej współpracy uczących, studiujących oraz wszystkich pozostałych członków Centrum. Centrum Językowe jest i chce być wielojęzyczne na wielu płaszczyznach – od nauczania i nabywania znajomości języków obcych oraz rozwijania umiejętności językowych osób wielojęzycznych po codzienne kontakty w pracy na uczelni. Celem Centrum Językowego jest wspieranie i postulowanie społeczeństwa wielojęzycznego. Podejście do różnych języków, jak też ich odmian, cechuje postawa niewartościująca. Centrum Językowe dysponuje ponadto szeroką siecią kontaktów, zarówno wewnątrz uczelni, jak też na poziomie krajowym i międzynarodowym – jest postrzegane jako kompetentny partner, szczególnie w kwestiach profesjonalnej wymiany w zakresie nauczania i uczenia się języków obcych.

Rolą Centrum Językowego jest kształcenie w zakresie języka akademickiego, czyli nauczanie kompetencji językowych potrzebnych podczas studiów i na dalszej ścieżce kariery zawodowej. Grupą docelową są osoby studiujące na kierunkach filologicznych, kulturoznawczych, na wydziałach nauczycielskich oraz studiujący z zagranicy. Ponadto kursy językowe stanowią część oferty zajęć w ramach zdobywania dodatkowych kwalifikacji zawodowych (skrót niem.: ABV²). Centrum Językowe bierze czynny udział w akademickim kształceniu i socjalizacji studiujących, a wraz z tym zadaniem edukacyjnym przejmuje również odpowiedzialność społeczno-polityczną.

Sposób nauczania języków obcych opiera się na wynikach badań naukowych z zakresu metodyki nauczania i uczenia się języków, którym odpowiadają zarówno treści merytoryczne kursów, jak i podejście metodyczno-dydaktyczne. Jest ono zasadniczo zorientowane na uczenie się poprzez działanie, przy czym celem pozostaje również osiągnięcie wysokiego poziomu kompetencji metajęzykowych. Podstawą koncepcji glottodydaktycznej jest system międzynarodowych standardów, a progresja odpowiada określonym celom nauczania. Wyznacznikiem akademickiego profilu glottodydaktycznego jest tworzenie scenariuszy nauczania w kontekście uniwersyteckim, ewaluacja wyników na bazie rzetelnych testów i egzaminów oraz praca nad rozwijaniem standardów jakości. Dydaktykę akademicką w Centrum Językowym cechuje otwartość na nowe metody i koncepcje glottodydaktyczne – ważną rolę odgrywa przy tym refleksja nad rozwojem społecznym i technologicznym oraz zmieniającymi się potrzebami studiujących. Centrum Językowe postrzega siebie jako miejsce otwarte na badania glottodydaktyczne, których celem jest stworzenie naukowych podstaw dla nauczania języków obcych, uczenia się autonomicznego oraz nabywania kompetencji społecznych.

Autonomia stanowi centralną wartość i fundament glottodydaktyki w Centrum Językowym. W pierwszej kolejności chodzi o autonomię osób uczących, które samodzielnie opracowują koncepcje lekcji i procesu uczenia się, gwarantując przy tym osiągnięcie celów nauczania opisanych w ramach curriculum. Wymaga to z ich strony merytorycznych i dydaktycznych umiejętności przygotowywania lekcji w taki sposób, by odpowiadały one wymogom akademickim i potrzebom studiujących. Przy tym ważne są odpowiednie warunki ramowe, pozwalające na rozwinięcie kompetencji potrzebnych do przejęcia odpowiedzialności za własny proces kształcenia.

Ponadto Centrum Językowe wspiera autonomię poprzez styl uczenia ukierunkowany na uczących się oraz poprzez przekazywanie kompetencji i strategii, niezbędnych do świadomego i krytycznego podejścia do własnego procesu uczenia się, jak i komunikacji w wielojęzycznych i wielokulturowych kontekstach. Towarzyszy temu szeroka oferta Centrum Samokształcenia (Selbstlernzentrum), dynamicznej przestrzeni społeczno-edukacyjnej, działającej zarówno na rzecz studiujących, jak i uczących. Autonomia i odpowiedzialność są warunkami osiągnięcia celu kształcenia akademickiego: umiejętności radzenia sobie ze złożonymi problemami i stosowania zdobytej wiedzy w dalszym (zawodowym lub społecznym) kontekście.

W Centrum Językowym współpracujące ze sobą strony postrzegają siebie jako równoprawnych członków instytucji, traktują zarówno siebie nawzajem, jak też studiujących z szacunkiem, promują komunikację opartą na poszanowaniu dla różnorodności oraz dbają o otwartą wymianę myśli. Dotyczy to przede wszystkim procesów podejmowania decyzji i planowania rozwoju wewnątrz instytucji. W procesach tych w roli doradczej już na wczesnym etapie biorą udział wszystkie strony, których dotyczy dana decyzja. Pomiędzy poszczególnymi działami (tzn. sekcjami językowymi oraz działami wspierającymi, czyli działem technicznym i administracyjnym) promowana jest komunikacja i profesjonalna wymiana, stanowiące podstawę konstruktywnej współpracy. Okazją do wymiany są na przykład wewnętrznie inicjowane szkolenia zawodowe, spotkania robocze, projekty hospitacyjne i refleksja nad procesami pracy.

Zarówno wewnętrzna komunikacja w Centrum jak i przepływ informacji na zewnątrz cechuje się przejrzystością, na przykład w kontaktach pomiędzy uczącymi a studiującymi, w treściach zawartych na stronie internetowej oraz w jasno sformułowanych zapowiedziach na temat kryteriów dotyczących egzaminacji i ocen. Centrum dąży w ten sposób do współpracy na wielu płaszczyznach: zarówno ze studiującymi i wydziałami na Wolnym Uniwersytecie, jak również na zewnątrz z innymi centrami językowymi, organizacjami zawodowymi i partnerami międzynarodowymi.

Podstawę współpracy w kolegium oraz pracy ze studiującymi stanowią uznawanie i uwzględnianie różnorodności. W odwołaniu do wartości zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka Centrum Językowe zobowiązuje się do równego traktowania – niezależnie od pochodzenia społecznego lub etnicznego, płci, przynależności religijnej, światopoglądu lub orientacji seksualnej – oraz do zachowania równości szans. W procesie przygotowywania zajęć oraz podczas ich przeprowadzania promuje się krytyczne podejście do dyskryminacji oraz ciągłą gotowość do autorefleksji nad tym tematem. W przekazywaniu informacji o językach i kulturach wszystkie języki i ich odmiany traktowane są jako równe pod względem wartości.

Przyp. tłum.:

[1] „Selbstlernzentrum” jest mediateką Centrum Językowego o specjalnym profilu - posiada obszerny zbiór materiałów do uczenia się języków obcych i oferuje program wspierający w samodzielnej nauce języków obcych.

[2] „Allgemeine Berufsvorbereitung (ABV)” = tzn. „ogólne przygotowanie do zawodu” jest częścią studiów licencjackich na Wolnym Uniwersytecie.